Gazteluaren harresietatik kanpora, jaunak emandako lurrak lantzen jarraitzen zuten nekazariek. Nekazariek soberakinak lortzen zituzten, nekazaritzaren garapenaren eraginez. Gazteluko eta inguruko herrietako bizilagunen beharrei erantzuteko, merkatuak sortuz joan ziren; merkatuetara nekazariak, artisauak eta kinkilariak agertzen ziren, eta hori baliatuz, nekazariek beharrezko zenbait produktu lortzen edo trukatzen zituzten: nekazaritza-tresnak, ehunak, zeramikak…
Hasieran, artisauak eta kinkilariak aldizka joaten ziren merkatura, baina, geroago, harresien ondoan betiko jartzea erabaki zuten batzuek. Lantegi txikietan, gazteluko eta herriko bizilagunei saltzeko produktuak egiten zituzten. Denboraren poderioz, ugaritu egin ziren artisauen eta merkatarien etxe iraunkorrak.
Zenbait nekazari ganadua, nekazaritza-produktuak eta egindako produktuak (ogia, esaterako) saltzera edo trukatzera joaten ziren azokara. Haien bezero ohikoenak han bertan bildutako artisauak eta kinkilariak izaten ziren.
Azokara joaten zirenen beharrak asetzeko, ostatuak, tabernak… jarri zituzten. Burgua edo herria etengabe ari zen hazten, eta, bizilagunak babesteko, beste harresi bat eraiki behar izan zuten. Hasieran, herri gehienak feudoaren zati ziren, eta jaun edo gotzain baten agintepean zeuden. Denborarekin, jaunek askatasun eta eskubide batzuk onartzea lortu zuten burguetako bizilagunek, hiri-foruaren bitartez.