Ikusmena

begia-aurrebista.jpg

Gizakiok ikusmena dugu zentzumenetatik garrantzitsuena. Berari esker bereiz ditzakegu gauzen kolorea eta itxura. Dena dela, guk ikusi ahal izateko behar-beharrezkoa da argia.

Argirik gabe ezinezkoa litzaiguke ikasturte honetan egin dugun bidaia miragarria egitea eta ikustea: unibertsoa, atmosfera, hidrosfera, litosfera, lurreko ekosistemak eta gizakia. Ikusi dugun guztia eguzkiaren argiari esker ikusi dugu.

Ikusmenaren organo nagusia begia da. Begiak baditu, gainera, bere hurbilean beste atal babesgarri batzuk: betazalak, bekainak, malko-guruinak, etab.

Begiaren azala edo pareta hiru geruzaz osaturik dago: esklerotika, koroidea eta betsarea (erretina).

Esklerotika. Kanpoaldeko geruza da, zuria eta gogorra, eta marruskaduren aurkako babesa ematen dio begiari.

Aurrealdetik gardena da, argiari pasatzen utzi ahal izateko, eta zati horri kornea deitzen zaio.

Koroidea. Begi-muina barrualdetik estaltzen duen mintz iluna da koroidea, eta begi-barnea ilun gordetzen du.

Koroidearen aurrealdea hainbat koloretakoa izaten da, pertsonen arabera. Irisa deitzen zaio mintz berezi horri. Irisaren erdigunean zulo bat dago, betsein edo begi-nini izenekoa.

Begi-nini hori beltza izan ohi da beti, hain zuzen argia pasatzen uzteko zuloa besterik ez delako. Begiaren barnealdea erabat beltza delako ikusten da beltza begi-ninia.

Betsarea edo erretina. Barne-barneko mintza da eta horixe bakarrik da argiarekiko sentikorra. Mintz horretan, betsarean, eratzen dira irudiak. Begi-nerbioarekin komunikatzen da betsarea, eta informazioa garunera bidaliz ikustea ahalbideratzen du.

Orain arte aipatutako hiru geruza horien barneko begi-globoaren barrunbea bi departamentutan zatiturik dago. Bata, kornearen eta irisaren artekoa, humore urtsua izeneko likidoz betea dago; bestea, betsarearen eta irisaren artekoa, humore beirakara izeneko likidoz betea.

Bi likidoen artean, juxtu begi-niniaren atzean, lente bikonbexu bat dago: kristalinoa.

Lente hori, kristalinoa, behar-beharrezkoa da, kristalinoan zehar pasatzen baitira betsareko zelulak inpresionatuko dituzten argi-izpiak.

Adina aurrera doan neurrian, askotan, kristalinoak gardentasuna galtzen du edo opaku bihurtzen da, halakoetan ikusmen-galtze bat gertatzen da, kataratak edo begi-lausoa izeneko gaixotasuna, alegia.

Utzi erantzuna