Antzinako Mesopotamia

mesopotamia-aurrebista.jpg

Mesopotamia Tigris eta Eufrates ibaien arteko lur emankorreko zatiari deitzen zitzaion. Gaur egungo Irak, Siriako ekialdea, Turkiako hego-ekialdea eta Irango hego-mendebaldea hartzen zituen.

Eskualde horren hegoaldean, K.a. XXIV. mende ingurutik aurrera, herri sumertarrek zingirak, lehortu, dike, kanalak eta ubideak egin eta lurrak lantzen hasi ziren. Nekazaritzako aurrerapenei esker hiri-estatu independenteak sortu ziren: Ur, Uruk, Lagash.. K.a. XXIII. mendetik aurrera Mesopotamian zibilizazio aberatsak garatu ziren: sumertarrak, akadiarrak, babiloniarrak eta asiriarrak.

Garairik oparoena, Babiloniako Hamurabiren erregealdia izan zen, K.a. XVIII. mendean, ekonomia eta kulturan loraldi handia lortu zuena.

Antzinako Mesopotamia: bilakaera historikoa

Lehen zibilizazio hiritarra Sumerren sortu zen, Mesopotamia Beherean K.a. IV. milurtekoan.

Erregeek agintzen zuten estatu-hiriak ziren. Erregeek funtzionario eta apaizek lagunduta agintzen zuten.

K.a. 2.000. urte inguruan Sumer eta Akadeko lurraldeak basamortuko tribuek inbaditu zituzten. K.a. 1792. urtean Hamurabi erregeak lurralde guztiak bereganatu zituen eta Babiloniar Inperio boteretsua sortu zuen. Inperioak K.a. 1600 urtera arte iraun zuen, hititen eskuetan erori zen arte.

K.a. 2.000. urte inguruan Asiriar Erresuma sortu zen. Pixkana inguruko lurraldeak inbaditzen hasi ziren eta 1000. urterako Inperio indartsu bat sortu zuten, Assurnazirpalen eskutik. Inperio hark 609. urtera arte iraun zuen, Mediarrek eta Babiloniarrek inbaditu zuten arte.

K.a. 1.300 urteaz gero, lurraldearen zati batean bi erresuma zeuden: Media iparraldean eta Persia hegoaldean. K.a. 560. urtean Persiako Ziro II.ak mediarrak zapaldu zituen, haien lurraldeak bereganatu eta Persiako Inperio handia eraiki zuen. Haren ondorengoak inguruko lurralde guztien aurka borrokan aritu ziren eta Dario I.ak inoiz izan zen inperiorik handiena eraiki zuen Mediterraneo inguruan.

Xerxes I.aren garaian (K.a. 519-465) Persiar Inperioa ahultzen hasi zen eta K.a. 330. urtean desagertu egin zen Alexandro Handiak lurraldeak bereganatu zituenean.

Utzi erantzuna