Eredu heliozentrikoa

eredu-heliozentrikoa-aurreb.jpg

Ptolomeok proposatutako ereduak ezin zituen astroen mugimendu guztiak azaldu. Hori argitu nahirik, Kopernikok eredu heliozentrikoa (helios = eguzkia) plazaratu zuen XVI. mendean. Eredu honetan, Eguzkia kokatu zuen unibertsoaren erdigunean: planeta guztiak Eguzkiaren inguruan itzulika zebiltzan eta Ilargia zen Lurraren inguruan biraka zebilen astro bakarra. Eredu horretan, Lurra erdigune izatetik, besteen artean planeta bat gehiago izatera igaro zen; Ilargia, berriz, planeta izatetik, satelite izatera.

Kopernikoren aurretik, beste batzuek ere plazaratu zituzten antzeko ereduak, baina ez zuten arrakastarik izan. Kopernikok, berriz, arrakasta lortu zuen, bere azalpenak kalkulu matematikoetan oinarrituz eman zituelako. Iraultza zientifikoaren hasiera zen lan egiteko modu berri hori: teoria hori kaleratu zenetik, gainerako teoriek arrazoi kuantitatiboetan oinarritu behar izan zuten.

XX. mendean sortutako teknologiak erakutsi du Kopernikoren eredu heliozentrikoa ez datorrela errealitatearekin bat: Eguzkia eguzki-sistemaren erdigunea da, baina ez unibertsoarena; eta Esne-Bideaz gain, konta ezin ahala galaxia dago unibertsoan zehar.

Ptolomeok proposatutako ereduak ezin zituen astroen mugimendu guztiak azaldu, eta, hori argitu nahirik, Kopernikok eredu heliozentrikoa (helio=eguzki) plazaratu zuen XVI. mendean. Eredu horretan, Eguzkia unibertsoaren erdigunean kokatu zuen, planeta guztiak Eguzkiaren inguruan itzulika eta Ilargia zen Lurraren inguruan biraka zebilen astro bakarra. Eredu horretan, Lurra erdigune izatetik planeta bat gehiago izatera pasatu zen eta Ilargia, berriz, planeta izatetik satelite izatera.

Kopernikok baino lehenago beste batzuek ere plazaratu zituzten antzeko ereduak, baina ez zuten arrakastarik lortu. Kopernikok arrakasta lortu zuen, azalpenak kalkulu matematikoetan oinarritu zituelako. Lan egiteko modu berri hori iraultza zientifikoaren hasiera izan zen, eta teoria horretatik aurrera, arrazoi kuantitatiboetan oinarritu beharra zeukaten teoria berriek.

XX. mendean sortutako teknologiari esker ikusi da Kopernikoren eredu heliozentrikoa ez datorrela bat errealitatearekin. Eguzkia eguzki-sistemaren erdigunea da, baina ez Unibertsoarena, eta, Esne Bideaz gain, kontaezin ahala galaxia daude unibertsoan zehar.

Utzi erantzuna