Presio atmosferikoaren neurketa

presio-atmosferikoa-aurrebi.jpg

Lurra inguratzen duen atmosfera gasez osatuta dago eta, gasa materia denez, atmosferak masa du. Atmosferak, guztira, 4 trilioi eta erdi kilogramoko masa duela kalkulatzen da. Baina guri interesatzen zaiguna zera da: masa horrek zenbateko indarra egiten duen, alegia, azalera-unitate bakoitzeko; hau da, zenbatekoa den presio atmosferikoa.

Torricelli izan zen, 1643an, presio atmosferikoa neurtu zuen lehenengoetakoa. Horretarako, ertz bat itxia eta beste irekia zuen beirazko hodi bat merkurioz bete eta, ertz bat irekia zuela, ontzi batean sartu zuen. Hodiak 1,20 m luze neurtzen zuen eta, tututik merkurio apur bat atera arren, hodi barruan beti 760 mm-ko altuera markatzen zuen merkurio-zutabea geratzen zela ikusi zuen. Torricellik ondorioztatu zuen atmosferaren presioak eusten ziola erortzen ez zen merkurioari; hau da, merkurioz betetako ontzian indar bera egiten zutela merkurio zutabeak zein atmosferak. Horregatik, 1 atm eta 760 mm merkurio baliokideak dira.

760 mmHg = 1 atm

Torricelliren esperimentuari jarraituz, Pascalek, 1648an, frogatu zuen, altuerara igotzean, presio atmosferikoa txikiagoa egiten dela. Izan ere, zenbat eta leku altuagoan egon, gaineko gas-zutabea txikiagoa denez, indar gutxiago egiten baitu azalera-unitate bakoitzeko. Nazioarteko SI sisteman presioa neurtzeko erabiltzen den unitateari pascal (Pa) izena eman zaio, zientzialariaren omenez. Pascal bat da newton 1eko indarrak metro koadro 1en egiten duen presioa.

101.325 Pa = 760 mmHg = 1 atm

Presio atmosferikoaren kontzeptua 1654an zabaldu zen jendartera, Magdeburgoko esferaerdien esperimentuari esker.

Utzi erantzuna