K.a. 2500. urte inguruan brontzea asmatu zuten: kobrearen eta eztainuaren nahasketatik ateratako metal gogorra. Brontzearen gogortasunak eta iraunkortasunak oso baliagarri bihurtu zuen metal hori, eta pixkanaka arlo batzuetan harriari ere lekua kendu zion.
Brontzea egiteko kobrea eta eztainua behar zirenez, metal horien bila joateko bidaiak ugaritu egin ziren. Horrela, herrien arteko harremanak eta merkataritza ugaritu ziren eta lehen koloniak agertzen hasi ziren. Adibide gisa, hortxe ditugu, lehendabizi, feniziarrek eta ondoren greziarrek eztainu bila Mediterraneoan zehar, Iberiar Penintsulara eta Britainiar uharteetara egindako bidaiak. Lurralde horietan koloniak sortu zituzten, gainera.
Herrialde horien artean izandako harremanek eta metalak edukitzeak eraldaketa sakonak eragin zituzten:
- Nekazaritza garrantzitsua bazen ere, merkataritza ezinbesteko jarduera bihurtu zen.
- Metala edukitzea botere adierazgarri bihurtu zenez, goi mailako jendeak brontzezko bitxiak eskuratu nahi izaten zituen.
- Metalaren teknikaz jabetu ziren herrietan goi mailako gizartea antolatu zen, egitura sozial hierarkizatuan oinarritua.
- Herriak, pixkanaka, hiri itxura egituratu bat hartzen joan ziren.
- Metalaren lanketa eta gurdia zabaldu zituzten.
- Beren ohiturak ere zabaldu zituzten, hala nola, beren erlijio eta sineskerak:
Eguzkiari gorazarre egiten zion erlijioa.
Hildakoak zerraldoetan sartu eta hilobiak lur-tontorpean ezartzea, kobrezko eta brontzezko bitxiekin, armekin eta kanpai formako zeramika ontziekin.
Megalitoak edo harri erraldoiez egindako hileta monumentuak (harrespilak, talayoteak, taulak…)
Brontzea egiteko eztainua urrutitik ekarri beharrak, bere urritasunak eta garestia izateak brontzearen erabilera bitxi eta arma (geziak, sastakaiak) batzuetara mugatu zuen.
