Kategoria: Nazioarteko merkataritza

Nazioarteko merkataritza bi herrialderen artean gaiak eta zerbitzuak trukatzea da, baina herrialde bakoitzak zenbat edo zer esportatzen duen kontuan hartuta, herrialde horren ekonomia hobetu edo okertu egin daiteke.

Gehienetan, ekonomikoki gehien garatutako herrialdeek balio handiko produktuak esportatzen dituzte eta merkeagoak diren lehengaiak inportatu; adibidez, mineralak, tea eta kafea. Ekonomikoki gutxien garatutako herrialdeetan justu kontrakoa gertatzen da; hau da, batez ere lehengaiak eta prozesatu gabeko gai merkeak saltzen dituzte. Garatutako herrialdeek, aldiz, zuzenean kontsumitzeko gaiak saltzen dizkiete; esaterako, teknologia eta automobilak. Joera horrek garatutako herrialdeei egiten die mesede: lehengaien prezioak behera eta fabrikatutako produktuenak gora doaz.

Salerosketa desorekatu horrek nabarmen kaltetzen ditu berez gutxien garatutako herrialdeak. Eta, gainera, garatutako herrialdeek sarri inportazioen gaineko tasa eta kuotak inposatzen dizkiete. Tasek kanpoko produktuen kontsumoa garestitzen dute; kuotek, aldiz, inportazioen kopurua mugatzen dute, betiere, ekonomikoki gehien garatutako herrialdeen mesedetan.

2014ko lehenengo laurdenean, esportazioak Euskadiko Autonomia Erkidegoan % 5,4 hazi ziren EUSTATen arabera. Esportazioak 5.576 bilioi eurokoak izan ziren eta inportazioak, aldiz, 4.246 bilioikoak. Datu horietan oinarrituta, esan daiteke denbora tarte horretan merkataritzaren balantzea positiboa izan zela. Superabita 1.330 bilioi eurokoa izan zen. Gainera, inportazioen gaineko esportazioen estaldura-tasa % 131,3koa izan zen. Estaldura-tasak adierazten du esportazioen diru-sarreren bitartez inportazioen ordainketak zein mailatan geratzen diren konpentsatuta (ehunekoetan).

Barne produktu gordinari dagokionez, esportazioak 30,10era iritsi ziren, Erresuma Batuaren (31,9), Italiaren (30,0) edo Frantziaren (28,0) parean, hain zuzen ere. Inportazioak, aldiz, 21,90ean geratu ziren. Beraz, kanpo-merkataritzaren balantzea 8,21ekoa da. Horiek horrela, sailkapeneko seigarren dago EAE, Islandiaren (7,8) eta Herbehereen (9,8) parean.

Sektoreka hartuta, EAEn eta Nafarroako Foru Komunitatean, industriak du pisurik gehien. EAEn, esportazioen % 60 automobilen industriari dagokio eta gainerakoa, makina-erreminta eta beste aparatu mekanikoei, galdaketa produktuei, burdinari, altzairuari eta gomari.

Nafarroari dagokionez, sektore nagusia automobilarena da, eta, horren barruan, autoetako zatiak eta osagarriak. Ondoren, galdarak eta aparatu mekanikoak.

Nazioarteko merkataritza bi herrialde edo gehiagoren artean gaiak eta zerbitzuak trukatzea da.

Nazioarteko merkataritza historia guztian zehar egin izan da. Horren adibide dira Erdi Aroko zetaren bidea edo Aro Modernoan, europarrak Ameriketara iritsi ostean, Europa eta Amerika arteko merkataritza transozeanikoa.

Dena den, azken mendeetan nazioarteko merkataritzaren garrantzi ekonomiko, sozial eta politikoa hazten joan da.

Gaur egun, nazioarteko merkataritza gora doan heinean, estatuen ekonomien arteko dependentzia ere etengabe hazten doa.

Orain, guztiok munduko edozein tokitan ekoitzitako gaiak erabiltzen ditugunez, nazioarteko ekonomia izugarrizko merkatu baten gisakoa da. Herrialdeen arteko harreman ekonomikoak hazten doazen honetan, multinazionalen eragina bereziki nabaria da.

Gehien garatutako herrialdeek egiten dituzte salerosketa gehienak, lehengai jakin batzuen (petrolioa eta kafea, esaterako) hornitzaileekin batera.

Desoreka horrek areagotu egiten du herrialde batzuek, normalean garapen bidean daudenek, beste batzuekiko (garatuekiko) duten mendekotasuna.

Munduaren hainbat aldetakoen desoreka horretan, herrialde garatuek abantaila bikoitza dute. Multinazional gutxi batzuek munduko salmenta gehienak kontrolatzen dituzte eta, aldi berean, horren ondorioz duten indar ekonomikoak izugarrizko boterea ematen die.

Walmart, esaterako, munduko enpresa pribaturik handiena eta boteretsuena da. 2,2 milioi langile ditu 27 herrialdetan ezarritako 11.000 saltokitan enplegatuta. Produktuak txikizka saltzen dituen enpresa horrek janaria, arropa… ia edozer eskaintzen du. 2014an izan zituen irabaziak AEBko 476.294 bilioi dolarrekoak izan ziren, hau da, Austria, Arabiar Emirerri Batuak, Danimarka, Qatar eta beste hainbat herrialderen barne produktu gordina baino handiagoak.

Nazioarteko merkataritza bi herrialde edo gehiagoren artean gaiak eta zerbitzuak trukatzea da. Herrialde gehienetan merkataritza mota horrek barne produktu gordinaren (BPG) zati handi bat hartzen du.

Nazioarteko merkataritza historia guztian zehar egin izan da. Horren adibide dira Erdi Aroko zetaren bidea edo Aro Modernoan, europarrak Ameriketara iritsi ostean, Europa eta Amerika arteko merkataritza transozeanikoa.

Merkataritzaren balantzea da denbora tarte jakin batean (gehienetan urtebete) herrialde batek beste batzueisaltzen dizkien produktuen irabazien eta erosten dizkien produktuen irabazien arteko diferentzia; hau da, esportazioen eta inportazioen arteko diferentzia.

Superabitak esan nahi du esportazioen irabaziak handiagoak direla inportazioen kostuak baino. Defizita, berriz, inportazioak esportazioak baino gehiago direnean gertatzen da.

Beste datu erabilgarri bat herrialdeen ordainketen balantzea da. Ordainketen balantzeak kontuan izaten ditu herrialde bateko herritarren eta gainerako herrialdeetako herritarren arteko transakzio guztiak. Hau da, ez esportazioak eta inportazioak bakarrik, baizik eta zerbitzuak, kapital mugimenduak (turistek gastatutako dirua edo langile immigranteek etxera bidalitakoa) eta finantzen transakzioak (inbertsioak edo kanpoko enpresen erosketak).

Herrialderen batek ordaindu baino gehiago irabazten badu, ordainketen balantzea positiboa izango da. Irabazi baino gehiago ordaintzen badu, berriz, balantzea negatiboa izango da.

Herrialde batek balantze negatiboa badu, beste herrialdeekin zorretan egongo da. Kanpo-zorra duela esaten da.