Sorrera
Erlijio musulmana Mahomak fundatu zuen VII. mendean. Bilakaera erlijioso luzea izan zuen. K.o. 610ean, tradizioaren arabera, Gabriel goiaingeruaren ikuskaria izan zuen, eta hark Jainko bakarraren (Ala, arabieraz) berri munduan zehar zabaltzeko agindu zion. Ordutik aurrera, Mahomak lan horri ekin zion, eta bere sinesmena liburu batean bildu zuen, Korana liburuan. Arazo handiak izan zituen Mekako agintariekin, eta 622an ihes egin behar izan zuen handik. Musulmanentzat ihes hura, hejira deitzen dutena, beren aroaren hasiera da eta, beraz, egutegi musulmanaren hasiera.
Sinesmenaren oinarriak
Erlijio monoteista da, hau da, jainko bakarraren izatea onartzen duen sinesmen erlijiosoa, eta bere jarraitzaileak musulmanak dira. Musulmanen liburu santua Korana da. Islamak ez du apaizgorik, mullah eta aiatola izenez ezagutzen ditugunak ez dira apaizak, agindu erlijiosoen interpretazioan adituak baizik. Erlijio-ospakizunak meskitetan egiten dituzte.
Musulman sinestedunek Jainkoari mendekotasun osoa zor diote eta bost betebehar dituzte:
- Jainkoa bat bakarra (Ala) eta Mahoma haren profeta dela aitortzea,
- Egunero bost aldiz otoitz egitea Mekara begira jarrita,
- Limosna ematea,
- Ramadan garaian baraualdia egitea eta bizitzan behin, Mekara erromes joatea.
- Eguneroko bizitzako hainbat arlotan mugak dituzte: txerrikia jateko eta alkohola edateko debekua, emakumearen mendekotasuna…
Ospakizun nagusiak
- Ohiturei eta bizimoduari dagokionean, ostirala dute asteko egun nagusia.
- Bi une garrantzitsu dituzte, bat ramadana (ilargiaren araberako egutegiko bederatzigarren hilabetean Sawn deritzon baraua egiten dute) eta bestea sakrifizioen jaia. Sakrifizioen jaian, familia bakoitzak bildots bat hil eta jan behar du.
- Islamaren sinboloa ilgora da.
Kulturan ekarpenak
Gaurko ikuspegitik aztertuta, Erdi Aroko zientzia musulmana Europan XVI. mendetik aurrera garatu zen zientziaren aitzindari izan zen. Izan ere, zientzialari musulmanek ia arlo guztietako oinarriak jarri zituzten. Medikuntza izan zen musulmanek landu zuten arlo zientifiko nagusia. Sendagile musulmanek gaixotasun asko deskribatzeaz gain kirurgia ere landu zuten eta haiek izan ziren anestesikoak erabiltzen lehenak.
Astronomiari dagokionez, eguzkiaren, ilargiaren, planeten eta izarren mugimenduak ezagutzeko aurrerapauso nabarmenak egin zituzten. Hori haientzat garrantzitsua zen, musulman guztiek jakin behar baitzuten noiz izango zen Ramadana, eta eguneko ordutegia ere ezagutu behar zuten, ordu jakinetan Mekara begira otoitz egiteko.
Matematika arloan, gure gaurko zenbakiak (1, 2, 3…) Indiatik hartu, moldatu eta mundu osora hedatu zituzten eta, bestetik, haiek asmatu zuten 0 zenbakia ere.
Era berean, fisikan, kimikan edo filosofian ekarpen garrantzitsuak egin zituzten. Herri musulmanek eguneroko bizitzan eragin handia zuten hainbat asmakuntza teknikoaren aitzindari izan ziren. Beren ekonomiaren oinarria nekazaritza zenez, eta haien lurraldeetan uraren hornidura arazo handiak zituztenez, ureztatze teknikak landu zituzten: ubideak, putzuetatik ura ateratzeko sistemak…