Kategoria: Gizarte zientziak

Konstituzioa

Konstituzioa estatu bateko arauak eta oinarriak zehazten dituen idatzia da, lege gorena. Bestela esanda, legerik garrantzitsuena da eta estatuko arau guztiak bere mende ditu.

Konstituzioan azaltzen dira herritarren funtsezko eginkizun, askatasun eta eskubideak, agintearen antolaketa, botere-banaketa, lurralde-antolaketa, erakundeen funtzionamendua… Gainera, eskubide eta betebeharrak zehazten ditu, horiek gauzatzeko estatuak zer baliabide jarri behar dituen adieraziz. Konstituzioak zehazten du, baita  estatuaren egitura politikoa nolakoa izango den ere eta beste legeek bete behar dituzten oinarrizko prozedurak. Esan bezala, estatuaren antolaketa juridikoaren gailurra izan ohi da konstituzioa, lege nagusietan nagusiena.

Estatu baten ekintza politiko, sozial, ekonomiko eta abar erregulatzen duen arau nagusia denez, idatzita jasotzen da. Bi zati nagusiz osatzen da: organikoa edo botereen arteko harremanak erregulatzen dituena eta dogmatikoa, herritarren eskubide eta betebeharrak finkatzen dituena.

Laburbilduz, konstituzioak boterea kontrolatzen eta egituratzen du. Gainera, gizakiok ditugun eskubideak aitortzen ditu. Izan ere, konstituzioa ez da eskubideak ematen dituena. Eskubide horiek berezko ditu gizakiak eta estatuaren boterearen gainetik daude. Horrela, konstituzioaren funtsezko zergatia giza eskubideen bermerako prozedurak ziurtatzea litzateke.

Lehenengoak Erdi Aroan idatzi baziren ere, konstituzio modernoak XVIII. mendeko iraultza liberalekin etorri ziren, Estatu Batuetako independentziaren eta Frantziako Iraultzaren eskutik bereziki. Gero, XIX. mendean zehar, konstituzioak zehaztuz eta garatuz joan ziren.

Konstituzioei Bigarren Mundu-Gerraren ondoren iritsi zitzaien hurrengo une garrantzitsua, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalari esker (1948). Harrezkero, herrialde gehienetako konstituzioek jasotzen dituzte giza eskubideak.  

Espainiako lehen konstituzioa 1812an idatzi zen. Espainiako azken Konstituzioa, indarrean dagoena, 1978an onartu zen Frantziako Estatuan, berriz, 1958an onartu zen V. Errepublika eta, berarekin, lurraldean indarrean dagoen Konstituzioa.

Herri-partaidetza

Ezinezkoa zaigu herritar guztiek erabaki guztietan zuzenean parte hartzea. Horregatik, sistema demokratiko gehienek ordezkaritzaren bidez funtzionatzen dute:  herritarren hauteskundeetan ordezkari batzuk aukeratzen dituzte. Ordezkari horiek dute  erabakitze-ahalmena denbora-tarte jakin baterako. 

Hautaketa honela egiten da : Adin nagusiko herritarrek hainbat ordezkari-gaien artean bere ustez boterean egoteko egokienak diren ordezkariak hautatzen dituzte isilpeko botoa emanez. Honela izendatzen dira udaletarako, autonomia-erkidegorako, estaturako edo Europako Parlamenturako ordezkariak. Gero, hauteskunde horien ondoren, gehiengoa dutenek gobernua antolatuko dute. 

Herri-partaidetza

ipatzen ari garenez, sufragioa, botoa emateko eskubidea, unibertsala, librea eta isilekoa da. Adin nagusiko herritar guztiek askatasunez bozkatzeko eskubidea dute. 

Une honetan, herrialde gehienetan 18 urte dituzten herritarrak soilik dira adin nagusikoak, baina badira adin nagusia 16 urtetan ezarria duten herriak ere, adibidez Austria, Kuba eta Argentina. 

Gogoan izatekoa da, baita ere, emakumeei ez zitzaiela botoa emateko eskubidea aitortu XX. mendera arte. Aurretik debekatuta zeukaten ordezkariak hautatzea eta hautagai izatea.Hainbat herrialdetan, herritarren arazo nagusiak herritar guztien artean erabakitzen dira. Horrelakoetan, gai bati buruz iritzia ematea eskatzen zaie biztanle guztiei: konstituzioa onartu ala ez, Europar Batasunean sartu ala ez… Kontsulta zuzen eta orokor mota honi erreferendum deitzen zaio.

Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala

1948an Nazio Batuen Erakundea osatzen zuten 58 estatuen gehiengoak onartu zuten Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala. Aipatu dokumentu honen egileetako bat René Cassin legegizon baionarra izan zela.

Adierazpena hitzaurre bat eta 30 atalez osatuta dago eta beraietan eskubide zibil, politiko, sozial, ekonomiko eta kulturalak jasotzen dira:

  • 1. atala – Gizon-emakume guztiak aske jaiotzen dira, duintasun eta eskubide berberak dituztela.
  • 2. atala – Gizaki orori dagozkio adierazpen honetan adierazitako eskubide eta askatasunak, eta ez da inor bereziko arraza, larru-kolore, sexu, hizkuntza, erlijio, politikako edo bestelako iritzi, sorterri edo gizarteko jatorri, ekonomia maila, jaiotza edo beste inolako gorabeheragatik.
  • 3. atala – Norbanako guztiek dute bizitzeko, aske izateko eta segurtasunerako eskubidea.
  • 4. atala – Debekatuta dago esklabotza eta esklaboen salerosketa oro.
  • 5. atala – Ezin da inor torturatu, ezta inori zigor edo tratu txarrik eman ere.
  • 6. atala – Edozein gizon-emakumek du lege-nortasundun dela aitor diezaioten eskubidea.
  • 7. atala – Gizon-emakume guztiak berdinak dira legearen aurrean
  • 8. atala – Pertsona orok du oinarrizko eskubideak hausten dituzten ekintzetatik babesteko eskubidea
  • 9. atala – Inor ezingo da arrazoirik gabe atxilotu, preso hartu edo erbesteratu.
  • 10. atala – Pertsona orok eskubidea du jendaurrean hitz egin eta zuzentasunez entzun diezaioten.
  • 11. atala – Delituagatik salatutakoak eskubidea du errugabetzat jo dezaten, errudun dela legez eta jendaurreko epaiketan frogatzen ez den bitartean.
  • 12. atala – Ez dago arrazoirik gabe beste inoren bizitza pribatuan, familian, etxean edo postan eskusartzerik.
  • 13. atala – Pertsona orok du joan eta etorri aske ibiltzeko eskubidea.
  • 14. atala – Pertsona orok du edozein herrialdetan babesa bilatu eta izateko eskubidea.
  • 15. atala – Pertsona orok du herritartasuna izateko eskubidea.
  • 16. atala – Gizonek eta emakumeek ezkontzeko eta familia eratzeko eskubidea dute, arraza, herritartasun edo erlijioagatik inolako mugarik gabe; eta, ezkontzari dagokionez, eskubide berberak dituzte bai ezkonduta jarraituz gero eta bai ezkontza-lotura ezabatuz gero ere.
  • 17. atala – Pertsona orok du jabe izateko eskubidea, bakarka nahiz taldean.
  • 18. atala – Pertsona orok pentsamendu-kontzientzia eta erlijio-askatasunerako eskubidea du.
  • 19. atala – Gizabanako guztiek dute iritzi-eta adierazpen-askatasuna.
  • 20. atala – Nornahik du bakean biltzeko eta elkartzeko eskubidea.
  • 21. atala – Pertsona orok du bere herrialdeko gobernuan parte hartzeko eskubidea, zuzenean nahiz libre aukeratutako ordezkarien bitartez.
  • 22. atala – Pertsona orok du gizarte-segurantza izateko eskubidea
  • 23. atala – Pertsona orok du lan egiteko eskubidea, lana aukeratzekoa, lan baldintza bidezkoak eta egokiak izatekoa, eta langabeziaren aurkako laguntza jasotzekoa. 2. Pertsona orok du, bereizkeriarik gabe, lan beragatik lansari berbera jasotzeko eskubidea. 3. Lanean ari denak bidezko lan-saria eta aski zaiona jasotzeko eskubidea du, bai bera eta bai bere familia, giza duintasunari dagokion bezala bizitzeko bestekoa. Horretarako aski ez bada lansaria, gizarteko laguntzaren bidez osatuko da. 4. Pertsona orok du, norbere interesen alde egiteko, sindikatuak eratu eta sindikatuko kide izateko eskubidea.
  • 24. atala – Pertsona orori dagozkio atsedenerako eskubidea, aisiarakoa, lanaldiaren iraupen mugatua izatekoa eta aldian-aldian ordaindutako oporrak izatekoa.
  • 25. atala – Pertsona orok du bizimodu egokia izateko eskubidea, bai berari eta bai bere familiari osasuna eta ongizatea bermatuko dizkiena.
  • 26. atala – Pertsona orok du hezkuntzarako eskubidea. .
  • 27. atala – Pertsona orok du eskubidea elkarteko.
  • 28. atala – Aldarrikapen hau pertsona guztiei dagokien eskubidea da
  • 29. atala – Pertsona orok komunitatearekiko betebeharrak ere baditu.
  • 30. atala – Inork ez du aldarrikapen honetan adierazitako edozein eskubide eta askatasun deuseztatzeko eskubiderik.

Giza-eskubideak

Pertsonari aitortzen zaizkion zenbait oinarrizko balore edo ahalmen dira. Norberaren izaera, sexu-joera, arraza edo herritartasuna edozein izanda ere, ukaezinak dira eta ezin da horien kontrako legerik ezarri.

Giza-eskubideen bilakaeran hauek dira data garrantzitsuak:

  • 1537 urtea: giza eskubideen lehen aipamena
  • 1776ko Virginiako Eskubideen Adierazpena giza eskubideen lehen aitortza
  • 1789an Frantziako Iraultzak Gizakien eta Herritarren Eskubideen Adierazpena plazaratu zuen:
  • Feudalismoa desagertaraztea, Erregearen burujabetzaren ordez, nazioaren burujabetza.
  • Gizakiek  zituzten jaiotzazko eskubideen ordez,  gizaki guztien askatasun eta berdintasuna
  • Beste eskubide garrantzitsuak: askatasuna, segurtasuna, jabetza, adierazpen-askatasuna…

Gaur egun orokorrak diren beste zenbait eskubide,ez ziren jasotzen bi adierazpen horietan. Adibidez, ez zen esklabutza deuseztu, eztaa gizon-emakumeen arteko berdintasuna onartu. Dena dela, 1776ko eta 1789ko adierazpenak giza eskubideen aitorpen-bidean mugarri garrantzitsutzat hartzen dira.

XIX eta XX. mendeetan langileriaren borrokek, emakumeen mugimendu sufragistek, herri-askatasunerako mugimenduek eta abarrek bultzada handia eman zioten giza eskubideen hedapenari. Bigarren Mundu-Gerraren basakeriaren ondoren iritsiko zen giza eskubideen aldeko aldarrikapen nagusia.

Botere-banaketa

Demokraziatan, aginte edo botere politikoa hainbat erakunderen artean banatua dago. Botere-banaketa, estatuaren funtzioak banatzeko eta ordenatzeko era da. Honi esker, botere edo funtzio nagusi bakoitza erakunde publiko desberdin bati esleitzen zaio. Botere-banaketa, estatu modernoen ezaugarri nagusietakoa, hiru botere independentetan gauzatzen da: botere legegilea, botere betearazlea eta botere judiziala.

  • Botere legegilea
Botere legegilea

Botere legegilearen eginkizun nagusiak dira legeak onartzea, ezereztea edo aldaraztea, zergak ezartzea, arazo politikoak eztabaidatzea eta argitzea eta gobernua bera kontrolatzea, hiritarren iritzia kontuan hartuta beti. 

Botere legegilea, herritarrek  aukeratzen duten parlamentuak du.

Ganbera bakarrean antola liteke (EAEko Legebiltzarra, esaterako) edo bi ganberakoa

(Espainiako Kongresua eta Senatua).

  • Botere betearazlea 
Botere betearazlea edo gobernua

Botere betearazleak, estatuaren eguneroko kudeaketaren ardura du bere gain. Funtzio

nagusia barne- eta kanpo-politika zuzentzea du, legeak betetzen direla bermatzea, defentsa eta 

oinarrizko zerbitzuak ziurtatzea…

Botere betearazlea, gobernuak du. Parlamentuan gehiengoa lortu duen alderdiak osatzen du 

gobernua eta herriaren nahiaren egiletzat hartzen da. 

  • Botere judiziala
Botere judiziala

Botere judizialari dagokio legeak ondo betetzen diren epaitzea, lege-hausteak epaitzea eta 

hiritarren eskubideak bermatzea. Horregatik eta ondorioz, aurreko beste bi botereetatik bereizita 

dago, erabateko askatasuna ziurtatzeko. Botere judiziala bermatzeaz epaileak arduratzen dira.

Askatasuna

Askatasuna kontzeptu zabala da. Gizakiak hainbat ataletan ( justizia, adierazpena, erlijioa…) bere nahierara jarduteko eskubidea litzateke. Gai ezberdinei buruz iritzia emateko eskubidea, erlijio bat edo beste jarraitzeko eskubidea lirateke bi adibide.  

Frantziako Iraultzaren ondorioz, askatasuna, justizia eta berdintasunaren kontzeptuekin lotu ohi da. Horren ondorioz askatasuna litzateke legeen aurka ez dagoen edozer egiteko edo esateko eskubidea.

Arlo politikoan, borondatearen erabaki askearekin lotuta dago, hiritarren askatasunarekin eta norberaren eskubideekin.

Askatasuna, erabat lotuta dago giza-eskubideekin, pertsonari aitortzen zaizkion zenbait oinarrizko balore edo ahalmenekin.

Alderdi politikoak

Pentsamoldez kideko diren pertsonek osatzen duten erakundea da alderdi politikoa. Alderdi politikoa erakunde politiko egonkor eta iraunkor bat da, eta bere helburuak lortzeko, botere politikoaz baliatzen da, hauteskundeetan lortutako ordezkarien bidez. 

Alderdi politikoek demokrazian herritarren interesak bideratzeko helburua dute eta horregatik euren parte-hartzea demokraziaren oinarria izan ohi da.Alderdi bakoitzak bere ideologia propioa du, ekonomia, gizartea, hezkuntza eta hainbat arlori buruzko bere iritzia eta interesak ditu.

Gaur ezagutzen ditugun moduan, alderdi politikoak XIX. mendean sortu ziren, herri-partaidetzaren eta demokrazia ordezkatzailearen garapenarekin batera. 

Prozesua honokoa da: 

  • Herritarrek agintean parte hartzeko ordezkariak bozkatzen dituzte herri, autonomi, estatu edo Europako mailako hauteskundeetan.  
  • Hauteskundeen aurretik kanpaina bat egiten da. Bertan, alderdi bakoitzak bere egitasmo politikoa azaltzen die herritarrei, agintea lortzen badute zer ekintza egingo dituzten agertzeko. 
  • Ondoren, herritarrek alderdi politiko horien artean egokien irizten diotenari ematen diote botoa. 
  • Botuen arabera sortzen dira ordezkarien ganberak eta gehiengoa lortu duen alderdiak agintea eskuratzen du. Alderdiak, beraz, aginte politikoaren eta biztanleen bitartekoak dira.

Demokrazia

Demokrazia

Demokrazia egitura politiko bat da. Bere oinarrizko ideia zera da: boterea herriaren esku dago eta pertsona guztiak askeak eta berdinak dira legearen aurrean. Beste hitzetanhiritar guztiak, eskubide eta betebehar berberak dituzte, inolako bereizketarik gabe.

Demokraziaren sorrera Antzinako Greziari lotuta dago. Garai haietan, herriko gizonak erabakiak hartzeko biltzen hasi ziren. Gaur egun demokrazia estatu-egitura politikorik zabalduena da eta munduko estatu nagusiak demokrazian antolatzen dira.

Erregimen politiko honen funtsezko ezaugarriak herritarren arteko berdintasuna,  norbanakoaren askatasuna, herritarren-partaidetza, eta botere-banaketa lirateke.  

Berdintasunak, esan nahi du, pertsona guztiek eskubide berberak dituztela politikan parte hartzeko. Pertsona guztiek dute bozkatzeko eskubidea. Pertsona bakoitzak, boto bat eman dezake.  

Demokrazia eta askatasuna  elkarrekin doaz. Gizarte demokratiko modernoetan ezinbestekoak dira hiritarrek dituzten eskubide zibil, politiko eta sozialak. 

Gaur egun, ezinezkoa litzateke herritar guztiek erabaki guztietan zuzenean parte hartzea, eta ondorioz sistema demokratiko gehienek ordezkaritzaren bidez funtzionatzen dute. Horri demokrazia ordezkatzailea esaten zaio. Hala, hauteskundeetan hautatutako ordezkariekin  bideratzen da herri-partaidetza..   

Botere-banaketa litzateke demokraziaren beste oinarria. Botere politikoa, hiru botere independenteetan banatzen da: botere legegilea, botere betearazlea eta botere judiziala.

Herri bakoitzeko demokraziaren oinarriak bertako  Konstituzioan idatzirik daude.

Laburbilduz, demokrazia gehiengoaren agintea dela esan daiteke, beti ere gutxiengoaren eskubideak errespetatuz.

Antzinako Grezia: Atenas

DEMOKRAZIAREN SORRERA

Atenasen originaltasuna , egitura politiko berri bat ezartzea izan zen: demokrazia. Demokrazia (demos+krator= herriaren agintea grezieraz)  aginte-modu bat da, estatuaren zuzendaritza hiritarren eskuetan dago.

Hasiera batean, Atenasko hiri-estatua monarkia  bat zen, (mono + krator= bakarraren agintea grezieraz) errege batek agintzen zuen.

K.a. 753. urtean lur-jabe handiek  boterea kendu zioten erregeari eta egitura oligarkikoa ezarri zuten. Oligarkiarekin  (oligos + arkia = gutxi batzuen agintea) , boterea esku gutxi batzuetan zegoen, pertsona edo familia zehatzetan. Lurraldeko pertsona eraginkorrenak ziren eta  euren artean antolatzen zuten agintea. Horrela, oligarkia indarrean egon zen garai hartan, Atenasko aristokratak politika, armada eta justizia osoa kontrolatzera iritsi ziren. Lege idatzirik ez zegoenez, inork ezin zituen kritikatu. Estatu-hiriko administrazio politiko guztia berenganatu zuten eta armada zein justizia kontrolatu.

Pixkanaka, Atenasko politikan aldaketak gertatu ziren. Herria aberastu egin zen, merkataritza hobetu eta gerrarako bitarteko gehiago zituzten. Ez zuten jasan nahi oligarka haien menpe egotea eta haien kontrako altxaketak hasi ziren, baita idatzizko legeak eskatzen hasi ere.

K.a. 621. urtean Dracon legegileak legeak idatziz ezarri zituen Atenasko biztanleak ezagutu zitzaten. Hainbat lege oso zorrotzak ziren eta tiranoen (tyrannos= Jauna) bidez indarrez eta bortxaz inposatu ziren. Garai haietan mahastiak eta olibondoak ugaritu ziren, baita lan publiko handiak ere, langabezia murrizteko. Itsas merkataritzaren bilakaerari esker,  aberatsen eta pobreen arteko desberdintasuna txikituz joan zen.

K.a 594. urtean Solon, merkatari aberats eta Atenasko estatu-gizona, erreforma politiko garrantzitsuak egiten hasi zen: bule (Boule)  izeneko hiritarren batzarra sortu zuten, hiriko gaiak jorratzeko arduradun ziren hiritarrentzako bakarrik zena. Bertako partaideak zozketaz aukeratzen zirenez, ez zen berdintasunean oinarritutako egitura, baina demokraziaranzko lehen pausoak izan ziren.

Herri-epaimahai bat ere sortu zuen, Heliee, eta, horhistoria, antzin aroa, grezia, Atenas, demokraziaren bidez, herriak bere eskubideak errespetatuak izatea lortu zuen. Solonek, era berean, partaidetza politikoaren lehen arauak ezarri zituen. Horien ondorioz, magistratu izatea ez zen jaiotzaz gertatzen,  aberastasunaren arabera baizik.

K.a 508. urtean, Klistenes aristokrata eta ideia berriko gizon politikoak Atenasko egitura politikoan aldaketak egitea erabaki zuen. Solonen erreformatan oinarrituta, Klistenesek erabaki zuen hiritar gehiagok parte hartzea bizitza politikoan eta baita Atenasko zuzendaritzari buruzko erabakietan ere. Lehen aberatsenak bakarrik parte hartzen zuten eta orain hiritar guztiek zuten horretarako eskubidea; hau da, gizonezko libre guztiak hasi ziren hiriaren agintean parte hartzen. Lege-gaitasunaren bidez, hiritarrek herriaren batzarrean edo ekklesian (ecclesia),  parte hartzen zuten eta aurkezten ziren legeen alde edo aurka botoa ematen. Hiritar guztiek parte har zezaketen erakunde politikoetan; hala nola, bulean, edo ekklesian. Demokraziaren hastapenak ziren.

K.a. 451. urtean , Perikles, Atenasko estatu-gizonak, stratega (armadako komandantea) kargu garrantzitsua lortu zuen. Hamabost aldiz jarraian hautatua izan ondoren, bere buruzagitza militarra inposatu zen Atenasko bizitza politikoan. Herri-batzarrean, ekklesian, zuen botere handia baliatuta, Atenasko esperientzia demokratikoak gorena jo zuen. Aristokratei boterea murriztu zien eta egitura oligarkikoaren arrastoei amaiera eman. Gainera, erakunde politikoetan parte hartzen zutenei ordainsari bat ezartzea erabaki zuen, aberastasun gutxiago zuten hiritarrek ere hiriaren administrazioan esku hartzeko aukera izan zezaten. Aginte-postuak hiritar guztiek betetzen zituzten txandaka eta herri-batzarraren boterea erabatekoa izatera iritsi zen.

Atenasko esperientzia demokratikoak, mende bakarra iraun zuen. Espartarekin izandako gerrak eta gaixotasunak Atenasen ahuldadearen hasiera izan ziren, eta K.a. 411. urtean Atenasek egitura oligarkikoa berrartu zuen.

Pixkanaka, Mazedoniako errege Filipo II.ak  Greziako lurralde guztiak  eskuratu zituen K.a. 346. urtean.  K.a. 336. urtean Alexandro Handia haren semeak,  inperio handi bat sortu zuen, baina,  33 urterekin hiltzean, Greziako lurraldeak, erresuma helenistiko txikietan zatitu ziren.

Antzinako Egipto: egitura politikoa

Egiptoko egitura politiko guztia faraoiarengan oinarritzen zen. Faraoia jainkoa zen, jainko nagusia, eta jainko gisa bere herriaren eta beste jainkoen arteko bitartekari lanak egiten zituen. Beraz, teokraziarik inon bazen, hori Egipton izan zela esan daiteke.

Faraoia errege-tronuan esertzean Horus, Osiris eta Isisen seme bihurtzen zen eta haien izpirituak bereganatzen zituen. Horrela, erregea jainkoen pareko zen, beste jainko bat gehiago. Faraoia gizakien eta jainkoen arteko lotura bilakatzen zen.

Legegile, administratzaile eta apaiz izateaz gain, gerlari ona zela ere erakutsi behar zuen, bere herria etsaiengandik babesteko eta erresumako mugak defendatzeko gai zela ziurtatzeko

Faraoia lurraren eta beronen gainean hazi edo bizi zen guztiaren jabe zen: apaiz nagusia, epaile gorena eta armadako buruzagi nagusia. Harrobiak, urre-meategiak eta Niloko ura soroetara zeramaten ubideak haren manupean zeuden. Uzta eskaseko urteetan, haren ale-biltegiari esker elikatzen zen herria. Atzerriko politika eta harreman komertzialak ere faraoiak erabakitzen zituen.

Faraoiak berak bakarrik lan hori guztia ezin zuen antolatu; bera, apaizei eta nobleei lur esparru handiak ematen zizkien. Apaizen beste zeregin bat tenpluetako otoitzak zuzentzea zen, subiranoaren izenean. Gobernuaren arduraduna bisir edo lehen ministroa zen, baina egunero eman behar zion faraoiari egiten zuenaren berri. Faraoia funtzionario batekin oso pozik zegoenean, jauregira ekarrarazten zuen eta zeremoni balkoitik urreak eta bitxiak botaz saritzen zuen.

Antolaketa aldetik, Egipto bi zati nagusitan banatzen zen: Egipto Beherea, Nilo ibaiaren delta hartzen zuena, eta Egipto Garaia, handik Nubiako (gaurko Sudan) mugaraino. Alde bakoitzeko buru bisir bat zegoen. Horren eginkizunak, nekazaritzako lanak kontrolatzea, justizia egitea, zergak biltzea eta bakeaz arduratzea ziren.

Administrazio aldetik, lurraldetan edo probintziatan zatituta zegoen estatua. Nomarkak ziren lurralde horietako gobernadoreak.

Egitura honetan garrantzi berezia zuten tenpluek, eta Faraoiaren mende egon arren, autonomia handia zeukaten. Ezin dugu ahaztu Inperio Berrian Amonen tenpluko apaiz nagusia faraoi bihurtu zela, horrela beren nagusitasuna inposatuz eta agerian jarriz.