Tenperatura eta tenperaturaren faktore eragileak

altuera-tenperatur-aurrebis.jpg

Eguraldiaz edota klimaz hitz egiten hasten garenean, tenperatura da gehien aipatzen dugun elementua. Horrek badu bere arrazoia: tenperatura da geure gorputzean eraginik handiena duena, eta errazen nabarmentzen duguna. Izan ere, tenperaturek bizitzarako garrantzi handia dute. Bizitza ere tenperatura tarte jakin batean ager daiteke: ura likido izateko aukera ematen duen tenperatura tartean. 0 °C azpitik ura izoztu egiten da eta 100 °C-tik gora irakin egiten du lurrundu baino lehen, gas bihurtuz; eta guk, izaki bizidunok, ur likidoa behar dugu, ez digu balio ez izotzak ezta lurrunak ere. Eguzki-sisteman Lurrak bakarrik gordetzen du tenperatura tarte hori. Lurreko batez besteko tenperatura 15 °C-koa da. Beste planetetan askoz bero edota hotz handiagoa egiten du. Beraz, horietan egon daitekeen ura lurrunduta, edo izozturik egongo da. Bi egoera horiek bizitza galarazi egiten dute, guk ezagutzen dugun bizitza mota bederen. Nola lortzen du gure planetak tenperatura hori mantentzea? Eguzki-izpiak iristen dira gure planetara, eta atmosferan gertatzen den negutegi efektu naturalari esker (ikusi atmosferari buruzko informazioa), energia horren zati bat Lurrean bertan geratzen da. Baina gaur egun ongi dakigun bezala, energia hori ez da era homogeneoan banatzen lurrazalean, eta lurrazaleko bi lekuetan tenperatura ezberdina egon daiteke. Esate baterako, alde handia dago ekuatore aldeko eta polo inguruetako tenperaturen artean. Bestalde, leku bereko tenperaturak ere asko aldatzen dira egunetik gauera edo urtaro batetik bestera. Gauaren eta egunaren arteko ezberdintasun nabarmen horiek aparte utzita, leku bakoitzari dagokion tenperaturan lau faktorek izaten dute eragin garbia. Faktore hauek, prezipitazioen kasuan bezala, honako hauek dira:

Utzi erantzuna